ساختار رشته‌های دانشگاهی در کانادا بسیار متنوع، هدف‌مند و کاربردی است. در این کشور، تحصیلات عالی هم در دانشگاه‌ها و هم در کالج‌ها ارائه می‌شود، اما نوع رشته‌ها، سطح تخصص و خروجی هرکدام، با هم تفاوت‌هایی دارند. برای انتخاب درست رشته، باید ابتدا با ساختار کلی سیستم آموزشی کانادا آشنا شوید.
تمام رشته‌های دانشگاهی کانادا را می‌توان به ۶ گروه آموزشی اصلی تقسیم کرد:
| گروه آموزشی | زیررشته‌های مهم | فرصت‌های شغلی و ادامه مسیر |
| علوم پایه | فیزیک، شیمی، ریاضی، زیست، زمین‌شناسی | تحقیقات، تدریس، ورود به رشته‌های تخصصی مثل ژنتیک، داروسازی |
| رشته‌های فنی و مهندسی | مهندسی عمران، برق، مکانیک، صنایع، شیمی، کامپیوتر | بازار کار قوی، حقوق بالا، امکان اخذ اقامت پس از تحصیل |
| علوم انسانی و اجتماعی | روانشناسی، علوم تربیتی، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، فلسفه | تدریس، پژوهش، مشاوره، سیاستگذاری اجتماعی |
| رشته‌های هنری | گرافیک، نقاشی، سینما، موسیقی، عکاسی | فعالیت‌های مستقل هنری، مشاغل خلاق، تولید محتوا، رسانه |
| رشته‌های علوم پزشکی و پیراپزشکی | پرستاری، مامایی، علوم آزمایشگاهی، دامپزشکی، سونوگرافی، ژنتیک | موقعیت‌های شغلی پرتقاضا، امکان دریافت اقامت دائم |
| رشته‌های مدیریتی و بازرگانی | مدیریت مالی، مدیریت بازرگانی، مشاوره، بیزینس | اشتغال در شرکت‌ها، بانک‌ها، حوزه استارتاپ، بازار آزاد |
در کنار این رشته‌ها، حوزه‌های بین‌رشته‌ای مانند بیوتکنولوژی، نوروساینس، مهندسی پزشکی، علوم داده و فناوری‌های نو نیز به‌شدت در حال رشد هستند و فرصت‌های بورسیه و شغلی گسترده‌ای دارند. رشته‌هایی مثل مهندسی، علوم پایه، بیوتکنولوژی و حتی برخی رشته‌های انسانی در مقطع دکترا بورسیه‌های خوبی دارند.
تفاوت بین رشته ها در کالج و دانشگاه
در کانادا، دانشگاه‌ها معمولاً رشته‌های آکادمیک و پژوهش‌محور ارائه می‌دهند که منجر به مدرک لیسانس (Bachelor)، فوق‌لیسانس (Master) و دکترا (PhD) می‌شود. این مسیر مناسب افرادی‌ست که قصد دارند در زمینه علمی، پژوهشی یا شغلی تخصصی فعالیت کنند.
در مقابل، کالج‌ها برنامه‌های کوتاه‌مدت و مهارتی ارائه می‌دهند که تمرکز آن‌ها بر ورود سریع به بازار کار است. مدرک‌های ارائه‌شده در کالج معمولاً دیپلم (Diploma)، گواهینامه (Certificate) یا مدرک Associate Degree هستند.
| مقایسه | دانشگاه | کالج |
| نوع رشته | آکادمیک، تخصصی، پژوهشی | مهارتی، کاربردی، بازار محور |
| مدارک ارائه‌شده | لیسانس، ارشد، دکترا | دیپلم، سرتیفیکیت، Associate |
| مدت زمان | ۳ تا ۷ سال (بسته به مقطع) | ۱ تا ۳ سال |
| هدف | آمادگی برای مشاغل حرفه‌ای و ادامه تحصیل | ورود سریع به بازار کار |
انتخاب بین کالج و دانشگاه باید بر اساس هدف نهایی شما از مهاجرت، بودجه، سطح زبان، سابقه تحصیلی و علاقه‌مندی باشد. بسیاری از ایرانی‌ها ابتدا با کالج شروع می‌کنند و سپس وارد دانشگاه می‌شوند یا وارد بازار کار می‌گردند.
رشته های دانشگاهی کانادا بسیار پرطرفدار
انتخاب رشته برای اپلای به کانادا فقط به علاقه شخصی محدود نمی‌شود؛ بلکه باید نگاهی هوشمندانه به بازار کار، شانس پذیرش، بورسیه و آینده اقامت هم داشت. بسیاری از دانشجویان ایرانی، هنگام انتخاب رشته، دنبال سه ویژگی هستند: اپلای آسان‌تر، شانس بورسیه بالاتر، و بازار کار قوی‌تر.
رشته های پرتقاضا در میان دانشجویان ایرانی
| رشته | دلیل محبوبیت |
| مهندسی کامپیوتر و علوم داده (Data Science) | تقاضای بالا در بازار کار کانادا، درآمد خوب، امکان بورسیه پژوهشی |
| مهندسی برق، مکانیک و عمران | سابقه قوی اپلیکیشن از ایران، نیاز بازار کانادا، فرصت‌های کاری بعد از تحصیل |
| MBA و مدیریت پروژه | مناسب برای افرادی با سابقه کاری، امکان ادامه تحصیل بدون پیش‌نیاز خاص |
| پرستاری و رشته‌های سلامت | نیاز بالای کانادا به نیروی کار در این حوزه، شانس بالای اقامت دائم |
| روانشناسی و علوم تربیتی | محبوب در میان داوطلبان خانم، فرصت کار و پژوهش در حوزه سلامت روان |
| بیزینس، مارکتینگ، مالی | امکان ورود به بازار آزاد یا شرکت‌های خصوصی، بورسیه در برخی کالج‌ها |
رشته هایی با بیشترین نرخ پذیرش (اپلای آسان‌تر)
برخی رشته‌ها در کالج‌ها و دانشگاه‌های کانادا رقابت کمتری دارند و بنابراین اپلای به آن‌ها ساده‌تر است. البته این لزوماً به معنای کم‌ارزش بودن آن رشته‌ها نیست، بلکه به عرضه و تقاضای دانشگاه‌ها برمی‌گردد. اگر رزومه‌تان ضعیف است یا معدل بالایی ندارید، می‌توانید با انتخاب هوشمندانه این رشته‌ها شانس پذیرش خود را افزایش دهید.
- علوم محیطی (Environmental Science)
- رشته‌های کشاورزی و دامپزشکی
- علوم اجتماعی و انسان‌شناسی
- تکنسین‌های مهندسی در کالج‌ها (مثل Civil Technician)
- علوم ورزشی و تربیت‌بدنی
رشته هایی با شانس بورسیه بیشتر برای ایرانی ها
برخی دانشگاه‌های کانادا، به‌خصوص در مقاطع ارشد و دکترا، در رشته‌هایی خاص، بورسیه‌های بیشتری ارائه می‌دهند. این بورسیه‌ها می‌توانند شامل کمک‌هزینه شهریه، حقوق پژوهشی (RA/TA) یا بورسیه کامل باشند. در اکثر مواقع، ارتباط مستقیم با استاد (Contacting a Supervisor) نقش کلیدی در دریافت فاند دارد، مخصوصاً در مقاطع ارشد تحقیق‌محور و دکترا.
| رشته | دلایل دریافت بورسیه بیشتر |
| علوم کامپیوتر، هوش مصنوعی و علوم داده | پروژه‌های پژوهشی فعال، نیاز به دانشجوی تحصیلات تکمیلی |
| مهندسی برق و مکانیک | ظرفیت جذب دانشجو توسط استادان ایرانی-کانادایی |
| ریاضیات و آمار | امکان جذب در پروژه‌های تحقیقاتی بین‌رشته‌ای |
| بیولوژی و ژنتیک | نیاز به نیروی پژوهشی در دانشگاه‌های پژوهش‌محور |
| اقتصاد و علوم اجتماعی در مقطع دکترا | بورسیه‌های دانشگاهی بلندمدت، فاندهای دولتی |
بهترین رشته ها از نظر بازار کار کانادا
اگر هدف نهایی شما از تحصیل در کانادا، پیدا کردن شغل و گرفتن اقامت دائم است، باید نگاهی جدی به وضعیت بازار کار این کشور داشته باشید. انتخاب رشته‌ای که در لیست مشاغل مورد نیاز (NOC) قرار دارد یا در استان‌های مهاجرپذیر تقاضای بالایی دارد، می‌تواند مسیر شغلی شما را ساده‌تر کند. در این بخش، بهترین رشته ها برای تحصیل در کانادا را معرفی می‌کنیم که هم با اجازه کار پس از تحصیل (PGWP) سازگارند و هم در برنامه‌های مهاجرتی فدرال یا استانی، امتیاز بالایی دارند.
رشته های مورد نیاز کانادا بر اساس لیست NOC
لیست NOC (National Occupation Classification) مهم‌ترین مرجع برای شناخت مشاغل مورد نیاز کاناداست. رشته‌های زیر، در سال‌های اخیر، بارها در لیست‌های مشاغل مورد نیاز فدرال یا استانی دیده شده‌اند:
| رشته تحصیلی | مشاغل مرتبط با کد NOC | دلیل اهمیت |
| علوم داده و هوش مصنوعی | 21211 (Data Scientist), 21200 (AI Developer) | رشد سریع بازار تکنولوژی در کانادا |
| مهندسی برق و مکانیک | 21310, 21301 | نیاز در صنایع انرژی و زیرساخت |
| IT و توسعه نرم‌افزار | 21230, 21231 | کمبود نیروی متخصص در سراسر کشور |
| پرستاری و علوم سلامت | 31301, 32101 | نیاز بحرانی در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها |
| برق‌کار و تکنسین‌های فنی | 72200, 22301 | فرصت‌های زیاد برای ورود از طریق مسیرهای کاری |
| آموزش کودکان و روانشناسی کودک | 42202, 31201 | نیاز در برنامه‌های مهاجرتی استانی مخصوص آموزش |
رشته هایی با اجازه کار پس از تحصیل (PGWP)
برای اینکه پس از اتمام تحصیل بتوانید اجازه کار آزاد در کانادا (PGWP) بگیرید، باید در یک برنامه‌ی تحصیلی معتبر (Designated Learning Institution – DLI) ثبت‌نام کنید. بیشتر رشته‌های زیر این شرط را دارند:
- برنامه‌های کارشناسی در دانشگاه‌های معتبر کانادایی
- دوره‌های دو ساله کالج‌های عمومی
- دوره‌های Co-op یا ترکیبی از تحصیل و کار
به‌صورت کلی، اگر رشته‌ات در فهرست مشاغل NOC باشد و در موسسه‌ی دارای DLI تحصیل کنید، شانس بسیار خوبی برای PGWP و سپس اقامت دائم دارید.
رشته هایی با بیشترین تقاضا در استان‌های خاص
برخی استان‌ها در کانادا، به‌خصوص استان‌های آتلانتیک، آلبرتا و منیتوبا، برای جذب دانشجویان خارجی برنامه‌های خاص دارند. این استان‌ها تمرکز خود را بر رشته‌هایی گذاشته‌اند که بازار کار محلی‌شان به آن‌ها نیاز دارد. مزیت این استان‌ها این است که از طریق برنامه مهاجرت استانی (PNP) به فارغ‌التحصیلان خود امتیاز خاص می‌دهند؛ یعنی حتی با امتیاز پایین هم شانس اقامت دارید.
| استان | رشته‌های مورد نیاز |
| آتلانتیک (نوا اسکوشیا، نیوبرانزویک، PEI) | پرستاری، تکنسین سلامت، آموزش، مدیریت منابع انسانی |
| آلبرتا | مهندسی نفت، کشاورزی، مکانیک سنگین، علوم دامپزشکی |
| ساسکاچوان و منیتوبا | کشاورزی، IT، معلم دبستان، تکنسین‌های حرفه‌ای |
بررسی رشته ها از نظر هزینه تحصیل
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های متقاضیان ایرانی برای تحصیل در کانادا، هزینه شهریه و مخارج تحصیل است. برخلاف تصور رایج، همه رشته‌ها شهریه‌های نجومی ندارند؛ در واقع با انتخاب هوشمندانه رشته و دانشگاه، می‌توان هزینه‌های تحصیل را تا حد زیادی کاهش داد.
رشته های ارزان قیمت در دانشگاه ها و کالج ها
اگر اولویت برای شما هزینه پایین است، بهتر است سراغ رشته‌هایی بروید که هم شهریه کمتری دارند و هم در کالج‌ها یا دانشگاه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر ارائه می‌شوند. نمونه‌هایی از این رشته های دانشگاهی کانادا:
| رشته | میانگین شهریه سالانه (دلار کاناد) |
| علوم انسانی و اجتماعی | ۱۵٬۰۰۰ – ۲۰٬۰۰۰ |
| هنر و طراحی | ۱۶٬۰۰۰ – ۲۲٬۰۰۰ |
| علوم پایه (فیزیک، شیمی، زیست) | ۱۸٬۰۰۰ – ۲۵٬۰۰۰ |
| برنامه‌نویسی و IT در کالج | ۱۴٬۰۰۰ – ۱۸٬۰۰۰ |
| آموزش و تربیت معلم | ۱۵٬۰۰۰ – ۲۱٬۰۰۰ |
در مقابل، رشته پزشکی در کانادا و همچنین دندانپزشکی گران‌ترین گزینه‌ها هستند و معمولاً برای دانشجویان بین‌المللی، پذیرش و پرداخت شهریه دشوارتر است.
مقایسه شهریه رشته ها (پزشکی، مهندسی، هنر، علوم انسانی)
شهریه رشته‌های مختلف، بسته به نوع دانشگاه و مقطع تحصیلی، متفاوت است. اگر به دنبال تحصیل با بودجه محدود هستید، رشته‌هایی مانند علوم انسانی، آموزش یا فناوری اطلاعات در کالج‌ها، گزینه‌های بسیار به‌صرفه‌ای هستند. اما به‌طور میانگین:
| گروه آموزشی | میانگین شهریه سالانه به دلار کانادا (برای دانشجویان بین‌المللی) |
| پزشکی و سلامت | ۳۵٬۰۰۰ – ۵۰٬۰۰۰ CAD |
| مهندسی و علوم کاربردی | ۲۵٬۰۰۰ – ۴۰٬۰۰۰ CAD |
| مدیریت و MBA | ۲۵٬۰۰۰ – ۶۰٬۰۰۰ CAD |
| هنر و علوم انسانی | ۱۵٬۰۰۰ – ۲۲٬۰۰۰ CAD |
| علوم اجتماعی و آموزشی | ۱۶٬۰۰۰ – ۲۳٬۰۰۰ CAD |
دانشگاه ها یا استان هایی با هزینه کمتر
شهریه در برخی استان‌ها و دانشگاه‌ها پایین‌تر است. این استان‌ها معمولاً جمعیت کمتری دارند، اما کیفیت آموزش همچنان بالا باقی می‌ماند. تحصیل در استان‌های کم‌جمعیت نه‌تنها ارزان‌تر است، بلکه در مسیرهای مهاجرتی (PNP) هم امتیاز بالاتری بهت می‌دهند.
| استان | ویژگی‌ها | دانشگاه‌های مقرون‌به‌صرفه |
| منیتوبا | شهریه و هزینه زندگی پایین | University of Manitoba |
| ساسکاچوان | هزینه زندگی اقتصادی | University of Saskatchewan |
| نیوفاندلند و لابرادور | ارزان‌ترین شهریه در کانادا | Memorial University |
| نوا اسکوشیا | بورسیه‌های متنوع برای بین‌المللی‌ها | Cape Breton University |
رشته های خاص و محبوب در کانادا
برخی رشته های دانشگاهی کانادا آن‌قدر پرجستجو و پرمخاطب هستند که تبدیل به «رشته‌های ترند» در فرایند اپلای شده‌اند. در این بخش، با نگاه کاملاً کاربردی، این رشته‌های خاص را بررسی می‌کنیم تا بدانید هر کدام چه آینده‌ای دارند، مناسب چه کسانی‌اند و چطور می‌توانید از آن‌ها برای ویزا، کار و اقامت استفاده کنید.
بهترین رشته برای مهاجرت به کانادا
رشته‌هایی مثل پرستاری، مهندسی نرم‌افزار، علوم کامپیوتر، حسابداری و مدیریت منابع انسانی جزو رشته‌هایی هستند که مستقیماً در مسیر مهاجرت و اخذ اقامت دائم کاربرد دارند. چرا؟
- تقاضای بالا در سیستم NOC
- امکان گرفتن PGWP و بعد تبدیل آن به PR
- نیاز در برنامه‌های PNP استانی
رشته IT در کانادا
رشته‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و برنامه‌نویسی در لیست نیاز تمامی استان‌ها دیده می‌شوند. خبر خوب اینکه حتی بدون مدرک لیسانس، می‌توانید با این دوره‌ها وارد بازار کار شوید. اگر به سراغ کالج‌ها بروید، دوره‌هایی مثل:
- Computer Programming
- Cyber Security
- Software Development
با شهریه مناسب و مدت کوتاه ارائه می‌شوند.
رشته MBA در کانادا
اگر تجربه کاری دارید و دنبال ارتقای جایگاه حرفه‌ای هستید، MBA یکی از انتخاب‌های محبوب است. اما مراقب باشید:
- شهریه بالا (۲۵ تا ۶۰ هزار دلار)
- نیاز به GMAT و سابقه کاری
- رقابت بالا برای بورسیه
اما در عوض، فرصت شغلی و درآمد پس از فارغ‌التحصیلی بسیار بالاست.
رشته پرستاری در کانادا
یکی از رشته‌هایی که هم بورسیه دارد، هم شغل تضمینی و هم اقامت دائم، رشته پرستاری است. در استان‌هایی مثل نیوبرانزویک و نوااسکوشیا، پرستاری جزو مشاغل بسیار موردنیاز است. اگر مدرک پرستاری از ایران دارید، مسیر معادلسازی جداگانه دارد (NCLEX، bridging program).
رشته های بدون نیاز به مدرک زبان
بله، برخی کالج‌ها و دانشگاه‌ها پذیرش مشروط می‌دهند. ابتدا وارد دوره زبان می‌شوید (ESL)، سپس وارد کورس اصلی می‌شود. این گزینه برای رشته‌هایی مثل مدیریت، IT، علوم انسانی، هنر و علوم اجتماعی بیشتر رایج است.
رشته های تحقیقاتی و دارای فاند دکتری
اگر قصد اپلای دکتری در کانادا را داری، رشته‌هایی مثل:
- بیوتکنولوژی
- علوم محیط‌زیست
- علوم داده (Data Science)
- هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
در بسیاری از دانشگاه‌ها دارای فاند کامل (TA یا RA) هستند.
انتخاب رشته متناسب با هدف مهاجرت
خیلی از دانشجوهای ایرانی، فقط برای «مدرک گرفتن» یا «تحصیل در دانشگاه خوب» به کانادا فکر نمی‌کنند. واقعیت این است که تحصیل فقط یک پله‌ست؛ هدف نهایی خیلی‌ها، پیدا کردن کار، گرفتن اقامت دائم، و ساختن آینده‌ای بهتر در کاناداست.
اگر شما هم چنین هدفی دارید، باید از همان اول، رشته‌ای را انتخاب کنید که با مسیرهای مهاجرتی جور دربیاید. در این بخش، دقیقاً به شما می‌گوییم کدام رشته‌ها در این مسیر به شما کمک می‌کنند:
تحصیل با هدف کار و اقامت دائم
رشته‌هایی که در پایان تحصیل شانس بالاتری برای کار و PR (اقامت دائم) دارند:
- پرستاری و رشته‌های سلامت: مورد نیاز در اغلب استان‌ها، با مسیر روشن برای اقامت دائم.
- مهندسی نرم‌افزار و آی‌تی: بازار کار قوی، جاب‌آفر زیاد، امکان ورود به اکسپرس اینتری.
- کسب‌وکار، حسابداری و منابع انسانی: قابل انتقال به هر استان، شانس استخدام بالاتر.
- رشته‌های فنی حرفه‌ای (کالج‌ها): مثل برق‌کاری، جوشکاری، مکانیکی – مسیر سریع‌تر برای جاب‌آفر و LMIA.
رشته هایی با امکان بالا برای جاب آفر یا LMIA
دریافت جاب آفر (Job Offer) یا حمایت کارفرما (LMIA) در برخی رشته‌ها بسیار آسان‌تر است:
- فناوری اطلاعات و کدنویسی: شرکت‌های کانادایی مرتب به دنبال برنامه‌نویس هستند.
- رشته‌های فنی مثل برق و جوشکاری: کمبود نیروی ماهر در استان‌هایی مثل ساسکاچوان و آلبرتا.
- مدیریت پروژه و بیزینس: اگر سابقه کاری هم داشته باشی، موقعیت‌ها بیشتر می‌شود.
در این حالت، بهتر است سراغ استان‌هایی بروی که مسیر مهاجرت استانی (PNP) دارند و جاب‌آفر را به رسمیت می‌شناسند.
تناسب رشته با برنامه های مهاجرتی (CEC، PNP، EE و…)
هر برنامه مهاجرتی کانادا، اولویت خودش را دارد. مثلاً:
| برنامه مهاجرتی | مناسب برای کدام رشته‌ها؟ |
| CEC (تجربه کانادایی) | همه رشته‌ها که PGWP بگیرند و سابقه کار کانادایی داشته باشند |
| EE (اکسپرس اینتری) | رشته‌هایی که امتیاز زبان و تحصیل بالا داشته باشند، مثل IT یا MBA |
| PNP استانی | رشته‌های فنی، پرستاری، تکنولوژی، و بیزینس در استان‌های هدف |
| AIP (آتلانتیک) | رشته‌های کم‌رقیب در استان‌های شرقی مثل کشاورزی، غذا، سلامت |
انتخاب مسیری درست برای تحصیل در کانادا
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که متقاضیان تحصیل در کانادا با آن روبه‌رو هستند، سردرگمی در انتخاب رشته است؛ تصمیمی که نه‌تنها آینده تحصیلی شما، بلکه اقامت و اشتغال‌تان را در کشور مقصد شکل می‌دهد. این انتخاب اگر بدون تحلیل بازار کار، شرایط مهاجرتی و شناخت دقیق علاقه‌ها و توانمندی‌ها انجام شود، می‌تواند به سال‌ها اتلاف وقت، هزینه، و حتی ریجکتی ویزا منجر شود.
درنای آبی با تجربه‌ای گسترده در مسیر مهاجرت تحصیلی و تیمی از مشاوران متخصص، آماده است تا با تحلیل کامل رزومه شما، بهترین رشته‌ها را متناسب با اهداف شخصی، بازار کار کانادا، و مسیرهای مهاجرتی انتخاب کند. از مشاوره رایگان گرفته تا آماده‌سازی کامل پرونده پذیرش و ویزا، ما کنار شما هستیم تا خیال‌تان از مسیر مهاجرت راحت باشد.
برای شروع، فقط کافی‌ست فرم مشاوره رایگان را پر کنید یا با ما تماس بگیرید.
